Đức Thánh Cha Phanxicô và sức mạnh của một vòng tay ôm
Phỏng vấn Linh Mục Antonio Spadaro, giám đốc nguyệt san ”Văn minh công giáo”
Ngày mùng 5-11-2014 các nhà sách tại Italia đã bầy bán cuốn sách tựa đề ”Bên kia bức
tường. Đối thoại giữa một người hồi giáo, một rabbi do thái và một kitô hữu”. Cuốn
sách tập trung trên các buổi nói chuyện của cha Antonio Spadaro, tiến sĩ Omar Abboud
và Rabbi Abraham Skorka, là hai nhân vật đã ôm hôn Đức Thánh Cha Phanxicô trước bức
tường khóc tại Giêrusalem, khi Đức Thánh Cha đến cầu nguyện tại đây trong chuyến viếng
thăm Thánh Địa các ngày từ 24 đến 26 tháng 5 năm nay 2014. Hình ảnh đó đã trở thành
hình ảnh biểu tượng triều đại của Đức Phanxicô.
Nó lại càng là một biểu tượng
mạnh mẽ hơn nữa trong bối cảnh chính trị xã hội và tôn giáo căng thẳng tại Giêrusalem
trong các ngày qua. Lý do là vì các tranh chấp giữa người Israel và người Palestine
liên quan tới sân Đền Thờ Giêrusalem, nơi có đền thờ hồi giáo thuộc quyền kiểm soát
của người Palestine xây trên nền Đền Thờ do thái xưa kia, nhưng giờ đây nhiều người
Do thái muốn tái chiếm để tái thiết Đền Thánh của họ.
Hai nhóm Hamas và Jihad
Islamica đã kêu gọi người Palestin ồ ạt xuống đường biểu tình tại Gaza, Giêrusalem
và vùng Cisgiordania, để bầy tỏ liên đới với đền thờ El Aqsa, chống lại chủ trương
do thái hóa thành Giêrusalem. Ngoài ra còn có sự kiện chính quyền Israel liên tục
đưa ra các quyết định hạn chế số tín hữu hồi lên cầu nguyện trên đền thờ El Aqsa.
Sheikh Azzam Al-Khatib, quản đốc đền thờ El Aqsa, cho biết cảnh sát Do thái đã cấm
các công dân Palesstin dưới 35 tuổi đến cầu nguyện tại đây. Đền thờ hồi giáo El Aqsa
thuộc quyền kiểm soát của chính quyền Giordania, và ngày mùng 6-11-2014 nhà nước Amman
đã triệu hồi đại sử của mình để phản đối các đường lối chính trị của chính quyền Israel.
Trong các tuần qua cảnh sát đã hộ tống nhiều nhóm tín hữu do thái qúa khích vào cầu
nguyện trong khu vực sân đền thờ. Và đã xảy ra các vụ đụng độ với các người Palestin
biểu tình và các vụ tấn công chính đền thờ El Aqsa. Trong cuộc điện đàm với vua Abdallah
của Giordania thủ tướng Netanyahu kể rằng đã có 150 tín hữu do thái cực đoan tụ tập
nhau trong thành cổ Giêrusalem để tiến lên khu vực sân đền thờ.
Chính trong
bối cảnh căng thẳng này, sự xuất hiện của cuốn sách ”Bên kia bức tường. Đối thoại
giữa một người hồi giáo, một rabbi do thái và một kitô hữu” rất có ý nghĩa. Sau đây
chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn bài phỏng vấn Cha Antonio Spadaro, giám đốc
nguyệt san ”Văn minh công giáo” về cuốn sách này.
Ông Omar Abboud là người
có thân phụ gốc Libăng, thân mẫu gốc Siria. Ông bà nội của ông đã di cư sang Argentina
hồi thập niên 1930 để tìm các điều kiện sống tốt đẹp hơn. Ông nội ông đã thành lập
nhà in El Nilo và đã xuất bản bản dịch Kinh Coran đầu tiên ra tiếng Tây Ban Nha, được
dịch trực tiếp từ tiếng A Rập. Ông dậy tiếng Pháp, nhưng cũng rành tiếng Anh, tiếng
Ý và biết một chút tiếng Đức và tiếng Nga. Ngày nay Argentina có khoảng 500 ngàn người
hồi, nhưng có hơn 1 triệu người Argentina gốc vùng Trung Đông. Tại Flores và Buenos
Aires các tín hữu Melkít, Hồi giáo, Do thái và Công giáo quen sống hòa bình với nhau
và tôn trọng nhau. Ông Omar Abboud đã sống kinh nghiệm này cùng với Đức Bergoglio
từ mười năm nay và vẫn tiếp tục đồng hành với người bạn đã trở thành Giáo Hoàng.
Rabbi Abraham Skorka năm nay 64 tuổi là chuyên viên sinh vật lý học. ông là rabbi
của cộng đoàn do thái Buenos Aires, giám đốc Trường rabbi Mỹ châu Latinh, kiêm giáo
sư Thánh Kinh và nền Văn chương rabbi của trường, và là giáo sư danh dự về Luật do
thái tại đại học el Salvador, Buenos Aires. Rabbi cũng là tác giả nhiều sách và đã
cùng Đức Bergoglio đối thoại về nhiều đề tài như: Thiên Chúa, khuynh hướng hồi giáo
qúa khích, người vô thần, cái chết, cuộc diệt chủng Do thái, đồng tính luyến ái, chế
độ tư bản. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng và năm 2010 đã được đại học công giáo
Buenos Aires trao tặng văn bằng tiến sĩ danh dự.
Hỏi: Thưa cha Spadaro,
cuốn sách này nảy sinh từ đâu?
Đáp: Nó nảy sinh từ sự thu hút của
một vòng tay ôm hôn, vòng tay ôm hôn được trao cho nhau trước Bức Tường Khóc giữa
Đức Thánh Cha Phanxicô, một tín hữu do thái là Rabbi Abraham Skorka và một thủ ]ãnh
Hồi giáo là ông Omar Abboud. Vòng tay ôm hôn đó, sức mạnh của nó đã thành công trong
việc chọc thủng bức tường, một bức tường mà chúng ta có thể nói là chia rẽ. Khi chúng
ta nhận thức được sức manh của tình bạn, chúng ta cảm nhận được rằng tất cả các vũ
khí chính đáng của ngoại giao và của các trung gian luôn có bên trong chúng một hình
thức giả hình. Trái lại, tình bạn thì không: tình bạn đơn sơ và thẳng thắn. Vì thế
tôi cho rằng vòng tay ôm hôn đó chỉ cho chúng ta một con đường, một con đường rất
rõ ràng của một lộ trình dài, mà chúng ta không thể đi một mình.
Hỏi: Có
thể nói rằng Đức Thánh Cha Phanxicô là một vị Giáo Hoàng luôn luôn đồng hành, nghĩa
là luôn luôn bước đi cùng người khác, với những ai ngài gặp gỡ, chính ngài tiến lại
gần người khác, có đúng thế không thưa cha?
Đáp: Đối với Đức Thánh
Cha Thượng Hội Đồng Giám Mục là một lộ trình, một năng động, trước khi là một biến
cố. Vì thế tôi nghĩ rằng chúng ta đang ở trong lộ trình đồng hành và việc cùng nhau
bước đi đối với Đức Thánh Cha Phanxicô không chỉ là một chiến thuật hoán cải, nhưng
là một cách thức sống cuộc sống của chúng ta trên trái đất này và để làm chứng cho
Tin Mừng.
Hỏi: Có cái gì đã đánh động cha trong các
buổi nói chuyện với ông Omar Abboud và rabbi Abraham Skorka, là hai người bạn lâu
năm của Đức thánh Cha Phanxicô?
Đáp: Đó là sự thân thiết
và sức mạnh tình bạn mà Đức Thánh Cha Phanxicô có đối với hai người. Sách cũng kể
lại các chi tiết rất sâu xa, sống động của tình bạn ấy. Khi nói chuyện với hai người
tại Roma cũng như tại Buenos Aires, hai lần với cả hai vị tôi đã có thể tận mắt trông
thấy các nơi trong đó họ sống. Chẳng hạn như thư viện của ông Omar Abboud, là người
hồi giáo, lại có nhiều sách thần học kitô do chính Đức Thánh Cha tặng cho ông. Tôi
ngạc nhiên khi trông thấy các sách đó trong thư viện của ông, và tôi đã hỏi ông tại
sao và nhận ra rằng Đức Thánh Cha có mối dây bằng hữu rất mạnh mẽ với ông, và nó cũng
đã trở thành sự thông truyền kinh nghiệm của sự khôn ngoan tôn giáo sâu xa và của
niềm tin. Trong tương quan này có thể tiếp nhận sự khôn ngoan của người khác, khi
nhìn vào ý nghĩa sâu xa, nghĩa là vượt qúa các hàng rào và các ngăn cách. Đây là một
chứng tá sống động giúp chúng ta hiểu Đức Thánh Cha hơn, nhìn từ một viễn tượng do
thái và từ một viễn tượng hồi giáo.
Hỏi: Thưa cha, ở ngoài bìa cuốn
sách có viết một câu đã có trong lịch sử của thánh Phanxicô: ”Xây dựng
hòa bình khó, nhưng sống mà không có hòa bình là một khổ đau
bứt rứt”. Nói cho cùng, Đức Thánh Cha chỉ cho thấy con đường đơn sơ nhất, nhưng có
lẽ là con đường thực sự là giải pháp cho hòa bình, nghĩa là con đường
của sự đối thoaị và tình bạn, có phải thế không?
Đáp: Hòa
bình rất khó mà đạt được, tuy nhiên đối với Đức Thánh Cha không thể đạt được bằng
cách ngồi vào một bàn và thảo luận các ý tưởng trừu tượng. Quan niệm của ngài về đối
thoại là một quan niệm rất cụ thể. Để đối thoại cần phải cùng nhau làm một cái gì
đó. Cần phải cùng nhau xây dựng một cái gì đó. Đây là một chút bài học đến với chúng
ta từ kinh nghiệm của ngài bên Argentina, nói cho cùng là một quốc gia đã được xây
dựng trên sự di cư, và vì thế trên sự hợp lưu của các truyền thống tôn giáo rất khác
nhau. Kinh nghiệm của các người này đó là họ không đi diễn thuyết, hay có các cuộc
đối thoại trừu tượng, các cuộc hội luận bàn tròn, nhưng là đã cùng nhau xây dựng một
cái gì đó, một mảnh xã hội, và đã cùng nhau suy tư về cái cùng nhau làm việc đó, rồi
họ đã thành công đề nghị với chúng ta một mô thức đối thoại và một con đường cho hòa
bình.