Thăng tiến một sự phát triển kinh tế biết tôn trọng phẩm giá của mọi người và mọi
dân tộc
Trong tháng giêng năm 2015 tới đây Đúc Thánh Cha Phanxicô mời gọi chúng ta cầu xin
cho việc thăng tiến một sự phát triển kinh tế biết tôn trọng phẩm giá của mọi người
và của mọi dân tộc.
Khi duyệt xét nhiều lãnh vực cuộc sống con người trên
thế giới, chúng ta phải thừa nhận các tiến bộ kỹ thuật cũng như các cơ cấu xã hội
đạt được cho phép con ngưòi có một cuộc sống khỏe mạnh hơn, an ninh hơn và trường
thọ hơn. Nhưng các tin tức đó thường chỉ liên quan tới các nước kỹ nghệ giầu,
trong khi tại nhiều quốc gia nghèo khác người dân không có đủ lương thực, an ninh
và sức khỏe, vì có rất nhiều người chết vì đói khát và bệnh tật. Đây là lý do tại
sao hàng năm trong “Ngày lương thực thế giới” các Giáo Hoàng thường nhắc lại cùng
các vấn đề, cùng các tham vọng và lời van xin các chính quyền, các tổ chức trên thế
giới coi nhân phẩm của từng người là ưu tiên tuyệt đối trong mọi hoạt động.
Ngày
16 tháng 5 năm 2013 trong buổi tiếp tân đại sứ các nước Kirghizistan, Antigua-et-Barbuda,
Luxembourg và Botswana cạnh Tòa Thánh, Đức Thánh Cha Phanxicô ghi nhận các tiến bộ
đáng ca ngọi trong các lãnh vực y tế, giáo dục, và truyền thông. Nhưng ngài cũng nhận
xét rằng có biết bao nhiêu người trong thời đại này còn đang phải sống trong cảnh
tạm bợ thường ngày với các hậu qủa đáng buồn. Một số bệnh tật gia tăng với các hậu
quả tâm thần; sợ hãi và tuyệt vọng xâm chiếm con tim của nhiều người ngay trong các
nước giầu; niềm vui sống thuyên giảm; sỗ sàng và bạo lực lan tràn; và nghèo túng càng
gia tăng hơn nữa. Phải tranh đấu để sống và sống một cách xứng đáng hơn. Một trong
những lý do của tình trạng này là nơi tương quan của chúng ta với tiền bạc và việc
chúng ta chấp nhận sự thống trị của nó trên con người và trên các xã hội của chúng
ta. Như thế cuộc khủng hoảng mà chúng ta đang trải qua khiến cho chúng ta quên đi
nguồn gốc đầu tiên của nó là cuộc khủng hoảng nhân chủng sâu rộng. Là việc khước từ
quyền tối thượng của con người. Người ta đã tạo ra các thần tượng mới. Việc tôn thờ
con bò vàng xưa kia giờ đây đã tìm ra một gương mặt mới và tàn nhẫn của việc tôn thờ
tiền bạc và trong sự độc tài của kinh tế không gương mặt, cũng không có mục đích thật
sự nhân bản.
Cuộc khủng hoảng quốc tế trong các lãnh vực tài chánh và kinh
tế xem ra đưa ra ánh sáng các méo mó lệch lạc và nhất là sự yếu kém to lớn trong định
hướng nhân chủng học của chúng, giản lược con người vào một nhu cầu duy nhất trong
các nhu cầu của nó: đó là tiêu thụ. Tệ hơn nữa là chính con người ngày nay lại bị
coi như một sản phẩm tiêu thụ, có thể sử dụng, rồi vứt bỏ… Trong một bối cảnh như
thế tình liên đới là kho tàng của người nghèo bị coi như chống sản xuất, trái nghịch
với tính hợp lý tài chánh và kinh tế. Và khi nguồn thu nhập của một thiểu số gia tăng
theo hàm số mũ, thì thu nhập của đại đa số yếu kém đi.
Tiếp tục diễn văn nói
với tân đại sứ các nước Kirghizistan, Antigua-et-Barbuda, Luxembourg và Botswana cạnh
Tòa Thánh, Đức Thánh Cha Phanxicô khẳng định rằng sự mất quân bình này phát xuất
từ các ý thức hệ thăng tiến sự độc lập tuyệt đối của các thị trường và đầu cơ tích
trữ tài chánh, khước từ quyền kiểm soát của các chính quyền có nhiệm vụ lo lắng cho
công ích. Một chế độ độc tài vô hình, đôi khi tiềm thể, được thiết đặt, và áp đặt
các luật lệ và và mực thước của nó, một cách không thể cứu vãn được nữa. Ngoài ra
nợ nần và tín dụng khiến cho các nước xa rời nền kinh tế thực sự của mình. Thêm vào
đó là nạn gian tham hối lộ len lỏi và nạn trốn thuế ích kỷ với các chiều kích quốc
tế. Ý muốn quyền lực và chiếm hữu đã trở thành vô hạn.
Đàng sau thái độ đó
ẩn nấp sự khưóc từ luân lý đạo đức, khước từ Thiên Chúa. Cũng như tình liên đới, luân
lý đạo đức phá rối. Nó bị coi như chống sản xuất, cũng như qúa nhân bản, vì nó tương
đối hóa tiền bạc và quyền bính; nó bị coi như một sự đe dọa, vì nó chối bỏ sự lèo
lái và bắt con người phục tùng. Vì luân lý đạo đức dẫn tới Thiên Chúa, là Đấng ở ngoài
các phạm trù của thị trường. Vì là Đấng không thể kiểm soát đuợc nên Thiên Chúa bị
các nhà tài chánh, kinh tế và chính trị coi là nguy hiểm, vì Ngài kêu gọi con người
hiện thực tràn đầy chính mình và độc lập khỏi mọi kiểu nô lệ. Luân lý đạo đức – dĩ
nhiên là một thứ luân lý đạo đức không ý thức hệ - cho phép tạo ra một thế quân bình
và trật tự xã hội nhân bản hơn. Trong nghĩa đó tôi khích lệ các bậc thầy tài chánh
và các chính quyền suy xét các lời này của thánh Gioan Kim Khẩu: “Không cho các người
nghèo tham dự vào của cải của họ là ăn cắp và lấy mất đi cuộc sống của họ. Chúng ta
không cầm giữ của cải của chúng ta nhưng cầm giữ của cải của họ” (Bài giảng về Ladarô,
1,6; PG 48,992D).
Và Đức Thánh Cha Phanxicô kết thúc bài diễn văn nhu sau:
Quý đại sứ thân mên, thật đáng cầu chúc việc thực hiện một cuộc cải cách tài chánh
có luân lý đạo đức kéo theo một cuộc canh cải kinh tế lành mạnh cho tất cả mọi người.
Tuy nhiên diều này sẽ đòi hỏi một thay đổi thái độ can đảm của hàng lãnh đạo chính
trị… Tiền bạc phải phục vụ chứ không cai trị. Giáo Hoàng yêu thương mọi người: người
giầu cũng như người nghèo. Nhưng Giáo Hoàng cũng có bổn phận, nhân danh Chúa Kitô,
nhắc nhở người giầu phải giúp người nghèo, tôn trọng họ và thăng tiến họ. Giáo Hoàng
mời gọi tình liên đới vô vị lợi và sự trở lại của luân lý đạo đức cho con người trong
thực tại tài chánh và kinh tế.
Với các tư tưởng trên đây trong tháng giêng
tới này hiệp ý với Đức Thánh Cha và tín hữu công giáo toàn thế giới chúng ta hãy cầu
xin cho việc thăng tiến một sự phát triển kinh tế biết tôn trọng phẩm giá của mọi
người và của mọi dân tộc.