Một số nhận định của Linh Mục thần học gia Antonio Maria Sicari, dòng Cát Minh, về
gương mặt của cha thánh Pio Pietrelcina
Sáng ngày 24-4-2008, Đức Hồng Y Saraiva
Martins, Tổng Trưởng Bộ Phong Thánh, đã chủ sự thánh lễ trọng thể khai mạc thời gian
trưng bầy xác cha thánh Pio Pietrelcina, cho tín hữu kính viếng. Cùng đồng tế thánh
lễ với Đức Hồng Y trước vương cung thánh đường Cha Thánh Pio, có 26 Giám Mục, Cha
Bề Trên Tổng Quyền dòng Capucino và hàng trăm Linh Mục, trước sự hiện diện của 15
ngàn tín hữu.
Cha Pio thuộc dòng Capucino, tục danh là Francesco Forgione,
sinh năm 1887 tại làng Pietrelcina, tỉnh Benevento, nam Italia. Năm lên 5 tuổi chú
bé hứa tận hiến cuộc đời cho Chúa. Năm 1903 Francesco gia nhập dòng Capucino Morcone
tại Benevento và lấy tên dòng là Pio da Pietrelcina. Năm 1907 thầy Pio khấn trọn và
năm 1908 lãnh các chức nhỏ, và chức Phụ Phó tế. Năm sau đó vì lý do sức khỏe phải
về quê, nhưng cũng được phong Phó tế, và năm 1910 với phép chuẩn của Tòa Thánh, thầy
được thụ phong Linh Mục. Ngày mùng 8 tháng 9 năm đó (1910) lần đầu tiên 5 dấu thánh
hiện diện trong thân thể cha và cứ định kỳ cha cảm thấy đau đớn, nhưng các dấu thánh
không lộ hiện ra bên ra bên ngoài. Ngày 20 tháng 9 năm 1917 Chúa hiện ra với Cha Pio
có 5 dấu thánh chảy máu, và cha Pio nhận được 5 dấu thánh cuộc Khổ Nạn của Chúa. Năm
1920 tuy không được phép coi 5 dấu thánh, linh mục Agostino Gemelli cũng tới San Giovanni
Rotondo và sau đó viết một bản tường trình cho Thánh Bộ, nay là Bộ Giáo Lý Đức Tin,
và đưa ra các phán đoán tiêu cực về cha Pio. Năm 1922 Thánh Bộ yêu cầu Cha Bề Trên
Tổng Quyền của Dòng Capucino tái lập trật tự tại tu viện San Giovanni Rotondo và đặt
người quan sát canh chừng chung quanh cha Pio. Năm 1923 Thánh Bộ công bố tuyên ngôn
khẳng định là không nhận thấy hiện tượng siêu nhiên nào nơi các sự kiện được gán cho
cha Pio và khuyên các tín hữu hành xử theo tinh thần của tuyên ngôn này. Tháng 7 và
tháng 8 cùng năm có tin đồn là cha Pio sẽ bị thuyên chuyển tới một tu viện khác, tín
hữu đã phản ứng mạnh mẽ và ngăn chặn được dự tính này.
Năm 1925 nhà thương
nhỏ mang tên thánh Phanxicô thành Assisi được khánh thành. Năm 1929 Thánh Bộ lại tái
yêu cầu các bề trên đổi cha Pio đi một tu viện khác, nhưng phản ứng mạnh mẽ của tín
hữu lần này cũng khiến cho lệnh thuyên chuyển bị bãi bỏ. Năm 1931 Thánh Bộ ra lệnh
cho cha Pio không được cử hành thánh lễ cho tín hữu nữa. Nhưng tháng 6 năm 1933 cha
lại được phép cử hành thánh lễ cho tín hữu. Ngoài việc cử hành thánh lễ, Cha Pio giải
tội cho tín hữu và nhờ lời cầu nguyện của cha rất nhiều tín hữu nhận được ơn lạ. Năm
1947 cha khởi công xây cất ”Nhà thoa dịu khổ đau”. Năm 1961 Thánh Bộ ra nhiều chỉ
thị liên quan tới cha Pio. Năm 1964 Đức Hồng Y Ottaviani thông báo cho cha biết quyết
định của Đức Giáo Hoàng Phaolô VI cho phép cha hoàn toàn tự do thi hành chức thừa
tác. Cha Pio qua đời ngày 23 tháng 9 năm 1968. Án phong chân phước cấp giáo phận bắt
đầu năm 1983 và kết thúc năm 1990. Bẩy năm sau Đức Gioan Phaolô II ký nhận sắc lệnh
liên quan tới các nhân đức anh hùng của cha. Ngày mùng 2 tháng 5 năm 1999 cha được
Đức Gioan Phaolô II phong chân phước và ngày 16 tháng 6 năm 2002 được tôn phong hiển
thánh.
Sau đây chúng tôi xin gửi tới qúy vị và các bạn một số nhận định của
Linh Mục Antonio Maria Sicari, thần học gia dòng Cat Minh, tác giả loạt sách Chân
dung các Thánh do nhà xuất bản Jaca Book phát hành.
Hỏi:Thưa Cha
Sicari, cha giải thích sự thành công của Cha Thánh Pio đối với
tín hữu Italia như thế nào?
Đáp: Đây là câu hỏi tôi
đã đặt ra khi bắt đầu viết cuốn sách trình bầy chân dung của Cha Thánh Pio. Nghĩa
là tôi đã hỏi tại sao một người không dễ dàng như Cha Thánh, không dễ dàng vì kinh
nghiệm thiêng liêng đau khổ của người và vì tính tình cũng như những đòi hỏi của người,
làm sao một người như thế mà lại đã lôi kéo tín hữu đến như vậy?
Và câu trả
lời đó là Cha Pio nổi tiếng, vì ngài là người mang 5 dấu thánh của Chúa. Bình thường
những người mang 5 dấu thánh của Chúa, như thánh Phanxicô thành Assisi, đều là một
hiện tượng của tình yêu thần bí, phu thê với Chúa Giêsu chịu đóng đanh từ phía người
chiêm ngắm Chúa. Một tình yêu mạnh mẽ tới độ được biểu lộ ra trên da thịt sống động
của họ. Nhưng Cha Pio là một trường hợp khác. Nếu tôi nhớ không lầm, thì đây là linh
mục duy nhất mang năm dấu thánh. Vì thế nên hơn là người đứng trước mặt Chúa Giêsu,
cha đại diện Chúa Giêsu, hay nói đúng hơn đại diện Chúa trước mặt dân chúng. Khi người
ta thấy cha dâng thánh lễ, thì như thể là trông thấy Chúa Giêsu đau khổ trở lại. Tham
dự thánh lễ của cha cũng y như thể là trông thấy một người khổ đau trên Núi Canvê.
Nhưng việc đại diện giới thiệu Chúa Giêsu ấy cũng tỏ hiện ra khi cha khơi dậy các
sự kiện lạ hay khi cha giải tội, khi đó cũng giống như Chúa Giêsu, với lòng thương
xót và dịu hiền, cha mang trên mình gánh nặng của tội lỗi đổ trên người cha.
Hỏi: Như thế có nghĩa Cha Pio là một trường hợp duy nhất
trong bối cảnh sự thánh thiện của Kitô giáo, có đúng thế không
thưa cha?
Đáp: Đâng, đúng thế. Tất cả các vị thánh khác
cho thấy phải yêu thương Chúa Giêsu như thế nào, nhưng Cha Pio, trong một cách thức
nào đó, diễn tả lại Chúa Giêsu tiếp tục yêu thương ra sao. Và đây là một sự mới mẻ.
Nơi tất cả các thánh mà tín hữu Kitô yêu mến, họ nhận ra các vị là những người yêu
Chúa Kitô và họ muốn bắt chước các vị. Nhưng trong trường hợp của cha thánh Pio tín
hữu đã trông thấy và tiếp tục trông thấy Chúa Giêsu còn đang sống, đau khổ, tha thứ
và chữa lành. Và đây là lý do giải thích tại sao tín hữu cũng muốn trông thấy thi
hài của cha.
Hỏi: Điều cha đang nói ám chỉ
cha Pio khi người còn sống. Nhưng mà cha thánh đã qua đời
được 40 năm rồi mà thưa cha...
Đáp:
Đúng vậy, nhưng kiểu cách, mà đa số tín hữu nhận thức cha Pio, đã không thay đổi tí
nào cả. Trái lại, tôi tin rằng đây là hoa trái của một ký ức truyền từ đời cha sang
đời con. Trong cuộc đời mình, cha thánh Pio đã gặp rất nhiều tín hữu. Và tất cả mọi
tín hữu đó đều có một lịch sử, một kinh nghiệm, một ơn thánh để kể lại cho con cháu.
Tôi nhớ tới lời của một thần học gia tên tuổi như Hans Urs von Balthasar: điều quan
trọng nơi một vị thánh đó là sứ mệnh của vị thánh đó, lòng trung thành với sứ mệnh
mà Thiên Chúa đã trao phó cho vị thánh đó.
Hỏi: Như vậy sứ
mệnh của cha thánh Pio là sứ mệnh nào thưa cha?
Đáp: Cha
thánh Pio thuộc loại ít các thánh, cùng với thánh Phanxicô thành Assisi, thánh nữ
Terexa Hài Đồng Giêsu, thánh Anton thành Padova và thánh nữ Rita thành Cascia, là
những người đã có sứ mệnh đồng hành, gần gũi với dân Chúa trong dòng lịch sử. Và các
vị là các thánh được sùng kính vượt ngoài ranh giới của Giáo Hội Công Giáo. Tôi nghĩ
tới lòng sùng mộ của các tín hữu chính thống bên Rumani đối với thánh Anton thành
Padova; và đôi khi lòng sùng mộ đối với các vị vượt ngoài ranh giới của Kitô giáo
nữa. Các vị là các thánh vô biên giới, vượt ngoài ranh giới của các dân nước, điều
kiện xã hội và đôi khi của cả các tôn giáo nữa.
Hỏi: Cha giải thích tính
tình cộc cằn của cha thánh Pio như thế nào?
Đáp:
Có lẽ cha thánh Pio cũng hơi cộc cằn một chút, vì gốc gác là người miền nam Italia
của cha. Nhưng mà theo tôi nó phát xuất từ sự kiện cha phải tự bảo vệ mình, và để
làm lắng dịu sự nhiệt thành qúa đáng của những người yêu thương cha và muốn đến gần
cha bằng mọi cách để cắt lấy một mảnh áo dòng của cha. Cha đã qủơ trách các tín hữu
qúa nồng nhiệt này và tố cáo họ tội tôn thờ thần tượng. Cả khi không phải lúc nào
cha cũng thành công trong việc tự bảo vệ mình chống lại các tấn công của họ. Nhưng
mà trong Phúc Âm cũng có kể rằng đôi khi Chúa Giêsu cũng đã bị dân chúng vây quanh
vòng trong vòng ngoài, chen lấn tìm cách đến gần và đụng tới Ngài. Vì thế trong trường
hợp cha thánh Pio cũng đâu có phải là chuyện lạ.
Hỏi: Thưa cha,
có các gương mẫu thánh thiện mạnh mẽ khác như trường hợp của
cha thánh Pio hay không?
Đáp: Các thánh là những người rất là hiền
dịu, khi các vị ở trong sứ mệnh mà Thiên Chúa trao phó cho các vị thi hành. Các vị
chỉ cộc cằn, khi ở ngoài sứ mệnh đó mà thôi. Tôi nhớ tới cuộc đời của thánh Camillo
de Lellis, trước khi tận hiến đời mình để săn sóc các bệnh nhân, người đã là một binh
sĩ. Và qúy vị biết các binh sĩ thời đó cộc cằn thô lỗ đến chừng nào, và thánh nhân
cũng không tránh khỏi tính tình chung của giai tầng xã hội binh sĩ thời ấy. Nhưng
mà với các bệnh nhân và các người hấp hối mà thánh Camillo săn sóc yêu thương, thánh
nhân vô cùng hiền dịu. Cũng giống như cha thánh Pio vậy, rất là dịu hiền trong sứ
mệnh của người, nhưng hơi cộc cằn một chút trong tất cả những gì còn lại.
(Avvenire 24-4-2008; RG 24-4-2008)